Автор конспекта:
Автор(ы): — Закирова Р.Р.

Место работы, должность: — МОУ СОШ с. Чубар-Абдуллово

Регион: — Республика Татарстан

Характеристики урока (занятия) Уровень образования: — среднее профессиональное образование

Целевая аудитория: — Классный руководитель
Целевая аудитория: — Учитель (преподаватель)

Класс(ы): — 5 класс

Предмет(ы): — Музыка

Цель урока: — Матур әдәбиятьнең композиторларга музыкаль әсәрләр иҗат итүдә нигез булып торуын аңлату.

Тип урока: — Урок изучения и первичного закрепления новых знаний

Учащихся в классе (аудитории): — 6

Используемые учебники и учебные пособия: —

учебник, слайды, музыкальный инструмент

Используемая методическая литература: —

Музыкальная литература

Используемое оборудование: —

компьютер

Используемые ЦОР: —

проигрыватель

Краткое описание: — слушание музыки, вокально-хоровая работа

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:»Обычная таблица»; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:»»; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:»Calibri»,»sans-serif»; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:»Times New Roman»; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} table.MsoTableGrid {mso-style-name:»Сетка таблицы»; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-priority:59; mso-style-unhide:no; border:solid black 1.0pt; mso-border-themecolor:text1; mso-border-alt:solid black .5pt; mso-border-themecolor:text1; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-border-insideh:.5pt solid black; mso-border-insideh-themecolor:text1; mso-border-insidev:.5pt solid black; mso-border-insidev-themecolor:text1; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:»Calibri»,»sans-serif»; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:»Times New Roman»; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

АЗНАКАЙ РАЙОНЫ ЧУБАР-АБДУЛ МУНИЦИПАЛЬ УРТА

ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕ

АЧЫК МУЗЫКА ДӘРЕСЕ

5 КЛАСС ӨЧЕН (1 ЧИРЕК)

МОГҖИЗАЛЫ ӘКИЯТ ДӨНЬЯСЫ.

Н.РИМСКИЙ-КОРСАКОВ ИҖАТЫНДА ӘКИЯТЛӘР.

ТӨЗЕДЕ:

БЕРЕНЧЕ КВАЛИФИКАЦИЯ

КАТЕГОРИЯЛЕ МУЗЫКА

УКЫТУЧЫСЫ ЗАКИРОВА Р.Р.

2010

МАКСАТ: Матур әдәбиятьнең композиторларга музыкаль әсәрләр иҗат итүдә нигез булып торуын аңлату.

БУРЫЧЛАР 1) ТӘРБИЯВИ :Әкиятләргә , аларга нигезләнеп язылган музыкаль әсәрләргә кызыксыну уяту.

2) МУЗЫКАЛЬ БЕЛЕМ: Антракт,опера термины, музыкаль интонация.

3)АЛГА ҮСЕШ БЕЛЕМЕ: Музыкаль әсәрне әдәбият әсәре белән берлектә анализлый белү.

ҖИҺАЗЛАУ: пластинка, проигрыватель, өч могҗизага балалар ясаган иллюстрацияләр, дидактик материал(җырлау күнегүләре, интонация чәчәге), проектор һәм Н.Римский-Корсаков иҗатына багышланган язма.

Музыкаль репертуар

Дәрес барышы

вакыт

ОРГАНИЗАЦИОН МОМЕНТ

АКТУАЛЬЛӘШТЕРҮ(меж-предметная связь, связь с предыдущим уроком, целеполагание)

ЯҢА БЕЛЕМ БИРҮ

Н.Римский-Корсаков иҗатына багышланган язманы карау.

А.С. Пушкин “Сказка о царе Салтане” өзеклә-рен уку.

МУЗЫКА ТЫҢЛАУ: “Три чуда”, “Полёт шмеля”из оперы Н.Римского- Корсакова “Сказка о царе Салтане”

“Җиде төсле интонация чәчәге”ярдәмендә көне анализлау.

ҖЫРЛАУ КҮНЕГҮЛӘРЕ

ҖЫРЛАУ: 1) “Яратыгыз”

Р.Ахиярова музыкасы, Р.Миңнуллин шигыре

2) “Гармун уйныйм”

ЙОМГАКЛАУ

ӨЙ ЭШЕ

“Өч мөгҗиза”көенә балалар класска керә. 1 нче яртыеллык те-масы “Музыка һәм матур әдәбият” дип атала. Ә бүгенге дәрестә без матур әдәбиятьнең композиторларга музыкаль әсәрләр иҗат итүдә нигез булып торуын ачыкларбыз. Димәк, әдәбият белән музыканы нәрсә берләштерә соң, дигән соруга җавап эзләрбез. Рус әдәбияты дәресләрендә сез, балалар, халык һәм әдәби әкиятләр белән танышасыз. Нинди язучы рус әкиятьләре-нә нигез салучы? Әлбәттә, бу Александр Сергеевич Пушкин. Аның могҗизалы әкият доньясы барыбызны сокландыра.

Ә нинди әкиятләрен сез әйтеп китә аласыз? Аның әкиятьләре бүтән сәнгать өлкәсенә — музыкага да үтеп керә. Шулай, компо-зиторлар арасында Николай Римский-Корсаков - композитор-әкиятче буларак таныла, чөнки аның иҗат иткән 15 операсы арасыннан 9 зы әкиятләргә нигезләнеп язылган. 1899 елда В.Стасов киңәше буенча ул, А.С. Пушкинның 100 еллык юбилее-на карата аның “Сказка о царе Салтане” әкиятен нигезгә алып, опера иҗат итә.Операсы да нәкъ шулай ук атала. Нәрсә соң ул опера?(Опера- ул сәхнәлләштерелгән музыкаль спектакль. Ан-да музыка эчтәлекне ачар өчен, алдынгы роль уйный). Бу әкиятне, балалар, сез әдәбият дәресендә укыдыгыз. Нинди төп геройларны атап китә аласыз? (Царь Салтан,Царица, князь Гвидон, Царевна-Лебедь). Бу яхшы геройларга каршы золым эшләүчеләр кем? (ткачиха, повариха, сватья Баба Бабариха) Әкияттә өч могҗиза ачыла. Ягез бергәләп шул әкият битләрен хәтердә яңартыйк әле (3 укучы алдан бирелгән өзекләрне яттан сөйлиләр). 1 нче укучы:

Царь Салтан гостей сажает За морем житье не худо,

За свой стол и вопрошает: В свете ж вот какое чудо:

"Ой вы, гости-господа, Остров на море лежит,

Долго ль ездили? куда? Град на острове стоит,

Ладно ль за морем иль худо? С златоглавыми церквами,

И какое в свете чудо?" С теремами и садами;

Корабельщики в ответ: Ель растёт перед дворцом,

"Мы объехали весь свет; А под ней хрустальный дом:

Белка в нем живет ручная,

3 нче укучы

Да чудесница какая! В свете есть такие ль дива?

Белка песенки поет Вот идёт молва правдива:

Да орешки все грызет; За морем царевна есть,

А орешки не простые, Что не можно глаз отвесть:

Скорлупы– то золотые. Днём цвет божий затмевает,

Ядра – чистый изумруд; Ночью землю освещает,

Белку холят, берегут.(тыңлау) Месяц под косой блестит,

2 нче укучы: А во лбу звезда горит.

Там еще другое диво: А сама-то величава,

Море вздуется бурливо, Выступает, будто пава;

Закипит, подымет вой, А как речь-то говорит,

Хлынет на берег пустой, Словно реченька журчит.

Расплеснется в скором беге, Молвить можно справедливо.

И очутятся на бреге, Это диво, так уж диво.”

В чешуе, как жар горя, (көйне тыңлау)

Тридцать три богатыря, Гости умные молчат:

Все красавцы удалые, Спорить с бабой не хотят.

Великаны молодые, Чуду царь Салтан дивится-

Все равны, как на подбор - А царевич хоть и злится,

С ними дядька Черномор. Но жалеет он очей

И той стражи нет надежней, Старой бабушки своей:

Ни храбрее, ни прилежней. Он над ней жужжит, кружится

(көйне тыңлау) Прямо на нос к ней садится,

Нос ужалил богатырь:

На носу вскочил волдырь.

(көйне тыңлау)

1)Оркестрның төсмерле яңгыравы Пушкинның әкияти образла-рын тудыра. Кыңгырауларның куңелле яңгыравында әкияти шәһәр чагыла. Торба яңгыравы могҗизаның башлануы турында белдерә. Тиеннең могҗизалыгы нәрсәдә?(алтын чикләвек ватып, җыр җырлауда.)Шуңа да рус халык җыры “Во саду ли , в огороде”флейта-пикколо башкаруында тиенне тасвирлый.

2)Торба тавышы 2нче могҗиза башлануын белдерә.33 батыр-ның диңгез тобеннән чыгуы батырлар маршы яңгырый. Оркестр уйнавында диңгез кайнавы ишетелә. 3)3нче тапкыр торба могҗизаның башлануын белдерә. Гүзәл Аккош патша кызына әверелә, аны кыллы уен кораллары уртанчы регистр-да, лирик холкындагы музыка б-н ачыклый. ”Өч могҗиза” көе операның соңгы өлеше алдыннан кереш көй буларак яңгырый. Ул антракт дип атала. Антрактның шатлыклы яңгыравы нәрсәне белдерә?(ул әкиятнең яхшы тамамлануын белдерә). Соңгы тапкыр Гвидон кемгә әверелә?(төклетурага-шмельга). Әкиятчел образларны, иллюзияле, фантастик вакыйгаларны, күренешләрне тасвирлаганда,чагылдырганда композитор хроматик гамманы куллана. (“Полёт шмеля”).

Дәреснең тыңлау өлешен тәмамлап без, балалар, нинди йомгак ясый алабыз? Әдәбият һәм музыка бер-берсен тулыландыра. Композиторлар әдәбият әсәрлеренә таянып онытылмаслык му-зыкаль әсәрләр иҗат итәләр һәм без әдәбият белән музыканы аңларга, яратырга өйрәнәбез.

Матур җырлау өчен берничә җыр күнегүләрен җырлап утик. Туры итеп утырабыз, җилкәләрне җай гына төшерик.Сулышны берьюлы борын һәм авыз белән алып җырлыйбыз.1нче күнегү авазларны дөрес формаллашуы өчен.2нче күнегү диафрагманы ныгытыр өчен. 3 нчесе сузып җырлау өчен каралган җыр күне-гүе. Яратырга кирәк сәнгатне, туган илеңне,әти-әнине, бер-бере-безне.Шул яратуга багышланган җырыбызны җырлыйк әле.

Бигрәк тә матур җырладыгыз. Ә һәзер бергәләп тагын бер кү-ңелле җырны өйрәник әле.”Гармун уйныйм” дип атала ул җыр (Җырлап күрсәтү). Җыр өрәнүне кушымтадан башлыйк: сүз-ләрне ритмда, хәрәкәтләр белән бергә әйтү, шуннан соң көйгә аны җырлау. Аннан җырның баш өлешен өйрәнү һәм тулаем 1нче куплетны кушымта б-н җырлау.

“Могҗизалы әкият доньясы” исеме астында дәресебез ахырына җитә, бу дәрестә сез музыка доньясы никадәр кичерешләргә, образларга бай икәнен күрдегез. Өй эше буларак тагын нинди композиторлар әкияткә нигезләнеп әсәр язганын уйлап карагыз әле?(П.Чайковский “Лебединое озеро”, “Щелкунчик”; татар композиторлардан Фәрит Яруллин “Шүрәле” балеты).

1 мин.

2 мин.

12 мин.