Автор конспекта:
Автор(ы): — Шарипова Лейсан Гайфетдиновна

Место работы, должность: — Шеморбашская средняя школа, учитель татарского языка и литературы

Регион: — Республика Татарстан

Характеристики урока (занятия) Уровень образования: — среднее (полное) общее образование

Целевая аудитория: — Учитель (преподаватель)

Класс(ы): — 5 класс

Предмет(ы): — Родной язык

Цель урока: — Максат: 1. Халык авыз иҗатының бер төре булган табышмаклар турындагы белемнәрне ныгыту, тирәнәйтү. 2. Укучыларның сөйләм телен, логик фикерләү дәрәҗәсен үстерү. 3. Халык авыз иҗаты булган табышмакларга карата мәхәббәт, соклану хисе тәрбияләү.

Используемое оборудование: —

Җиһазлау: -табышмаклар китабы

- кроссворд

- дәреслек

Краткое описание: — Дәреснең тибы: КВН- дәрес

Дәрес планы.

1. Кереш өлеш.

-исәнләшү

-укучыларны барлау

-2 командага бүлеп утырту

Укучылар, без сезнең белән әдәбият дәресләренең иң беренчеләрендә, сүзне халык авыз иҗаты белән танышудан башлаган идек. Ә узган дәрестә Ш. Галиевның табышмаклары белән таныштык. Шулай да, әйдәгез, исегезгә төшерегез әле, халык авыз иҗатына нәрсәләр керде?

(әкиятләр, җырлар, бәетләр, легендалар, мөнәҗәтләр,табышмаклар, такмак- такмазалар, эпослар, мәзәкләр…һ.б.)

Әйе, укучылар , бик дөрес әйттегез.

Ә без бүгенге дәрестә исә халык авыз иҗаты булган- табышмаклар турында сөйләшербез.

Халык авыз иҗаты- халыкның күңел көзгесе. Ул көзгедә тарих чагылышы. Халык авыз иҗаты әсәрләрен өйрәнү бик әһәмиятле. Ул яшь буынның зиһенен баета, дөньяга карашын киңәйтә, тел байлыгын һәм белемен үстерә.

Сез инде халык авыз иҗаты әсәрләренең борын- борын заманда, әле язу булганчы ук барлыкка килгәнен беләсез. Сәләтле кешеләр мәкаль- әйтемнәр, җыр- бәетләр, әкиятләр, табышмаклар уйлап тапканар.

Менә бүген без сезнең белән халык авыз иҗатының бер төре- табышмаклар кичәсенә-КВН га җыелдык.

КВН ның нәрсә икәнен сез беләсез инде. КВН да бары тик зирәкләр, тапкырлар, эшкә оста, сүзгә кыска укучылар гына катнаша. Сезнең алда шундый ике команда. Үзләрен таныштыру өчен сүзне командаларның үзләренә бирәм. Алар үзләренең исемнәре, девизлары, җырлары белән таныштырсыннар.

(жюри составы билгеләнә, командалар үзләре белән таныштыра)

2. Төп өлеш.

Шулай итеп, бәйгене башлап җибәрәбез.

Беренче бәйге.

Һәр команда бер- берсенә 5әр табышмак әйтәләр.

Икенче бәйге.

“Бу-мин”уены. Уен болай башкарыла: бер командага табышмаклар язылган карточкалар, шул табышмакларның җаваплары икенче командага таратыла. Бер команда табышмакларны укый, ә икенче командада әлеге табышмакның җавабы язылган укучы торып басып, “бу- мин”дип әйтергә тиеш була. Барлык табышмакларга да шур рәвешле җавап бирелеп чыгыла. Аннары командалар рольләрне алмашалар.

1 команда

1. Озын идем-киселдем,

Юан идем-ярылдым,

Инде утка тарыдым.

Утын

2. Башы тауда, аягы диңгездә.

Елга

3.Кечкенә сары карт,

Кигән туны тугыз кат.

Суган

2 команда

1. Мин кечкенә, миңа тимә,

Тисәң, авыртты димә.

Балкорты

2.Аягы бар, кулы юк,

Аркасы бар, түше юк.

Урындык

3.Бәләкәй генә олан,

Биленә каеш буган.

Себерке

Музыкаль тәнәфес (Татар халык җыры башкарыла)

Өченче бәйге.

Чираттагы көч сынашу- тапкыр җаваплы табышмаклар чишү.

Т Каз судан чыккач нишли?

(коры җиргә баса)

А Ат нигә улак янына бара?

(улак үзе килмәгәнгә)

Б Кәҗә җидене тутыргач нишли?

(сигезгә чыга)

Ы Урманга нәрсә белән баралар?

(юл белән)

Ш Су кайда коры була?

(картада)

М Кеше үзенең нәрсәсен күтәрә алмый?

(күләгәсен)

А Бер имәндә өч ботак, ботак саен өчәр алма, ничә алма була?

(имәндә алма булмый)

К Мәче нинди ишектән керә?

(ачык)

Дүртенче бәйге.

Рәсемнәр күрсәтелә һәм укучылар шушы рәсемнәргә карата табышмаклар әйтергә тиеш.

(куян, барабан, чеби, әтәч, суган, үрдәк, самолет,өстәл)

Бишенче бәйге.

“Кем җитез” уены.

-кырык сүзен ике шакмакка сыйдыр.

4

0

-алтын сүзен ике шакмакка сыйдыр.

6

н

Музыкаль тәнәфес (Татар халык җыры башкарыла)

Алтынчы бәйге.

Иң оста рәссам. Һәр командадан бер укучы тактага чыга. Аларга табышмак әйтелә, ә алар күзләре бәйләнгән килеш , табышмакның җавабын рәсем итеп тактага ясарга тиеш булалар.

Ул булса, көн була,

Ул булмаса, кем була?

(кояш)

Димәк, укучылар тактага кояш рәсеме ясарга тиеш.

Җиденче бәйге.

Кроссворд чишү.

1.

Т

е

л

е

ф

о

н

я

ф

р

А

к

3.

Б

у

р

а

н

я

ң

г

Ы

р

5.

к

и

Ш

е

р

г

а

р

М

у

н

7.

к

А

й

т

а

в

а

з

8.

К

у

р

а

й

1.Үзе сөйли,

Ә кешесе күренми. (телефон)

2.Язын дөньяга килә,

Көзен саргаеп үлә. (яфрак)

3.Үкерә дә котыра,

Бөтен җирне тутыра. (буран)

4.Килмәсәм- чакыралар,

Килсәм- качалар. (яңгыр)

5. Җир астында җиз бүкән. (кишер)

6. Сырлы- сырлы ул,

Безнең кулда җырлый ул. (гармун)

7. Тавышын ишетәм,

Үзен күрмим. (кайтаваз)

8. Аягын- башын кистем.

Корсагын тиштем,

Эченә өрдем,

Моңайганын күрдем. (курай)

Сигезенче бәйге..

“ТАБЫШМАК” сүзеннән кайсы команда күп сүз ясый?

3. Йомгаклау.

-жюри нәтиҗә ясый, җиңүче команданы билгели.

-дәресне гомумиләштереп йомгаклау

-билгеләр кую

-саубуллашу

Файлы: tel-ruxi bajlygubus.ppt
Размер файла: 540160 байт.